Olası İstanbul depreminde 3 ile 6 metrelik dalgalar sahilleri vuracak!

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından hazırlanan “Tsunami Oluşması Durumunda Olası Senaryolar” isimli çalışma çarpıcı veriler içeriyor. Buna göre olası bir depremde İstanbul kıyılarında oluşacak 3 ile 6 metrelik dalgalar yüz binlerce kişinin yaşadığı sahilleri vurabilir.

İBB hazırladığı çalışmaya göre tsunami Dalgası kıyılara 8 dakikada erişebilir ve kıyılarda ilerleme mesafesi yaklaşık 50 metre olarak öngörülüyor. Bu durumda İBB’nin Kartal ve Pendik için düşündüğü dolgu alanları eğer yapılırsa, gelen 3 ile 6 metrelik dalgalar nedeniyle denizin altında kalabilir.

Gökova Körfezi’nde 2016 yılında meydana gelen 6.3’lük depremin ardından Bodrum Gümbet sahilinde deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle yaklaşık 60 araç sürüklenerek hasar gördü. Bunun üzerine İstanbul’da tsunami olma olasılığı korkulara sebep oldu. 1509 yılında İstanbul’da yaşanan ve küçük kıyamet olarak adlandırılan büyük İstanbul depremi sonrası Marmara Denizi’nde meydana gelen tsunamiyle yüksekliği 6 metreye ulaşan dev dalgaların İstanbul ve Galata surlarını aşarak şehirde can kayıplarına yol açtığı belirtiliyor.

İBB’den 49 tsunami senaryosu

Deprem sonrası İstanbul’da oluşabilecek tsunami tehlikesine ilişkin İBB’nin resmi sitesinde güncel araştırma olarak İBB ve ODTÜ işbirliğinde oluşturulan “Tsunami Oluşması Durumunda Olası Senaryolar” yer alıyor. Çalışma kapsamında Marmara Denizi’nde tsunami oluşmasına yol açabilecek 49 ayrı senaryo incelendi.

İşte İBB’nin “Tsunami Oluşması Durumunda Olası Senaryolar” adlı çalışmasının tamamı:

Tsunaminin oluşması, hareketi, kıyılara ilerlemesi, körfez, koy ve limanlardaki hareketleri, kıyılarda yaratacağı yükselmeleri, tsunami simulasyonları için kullanılan sayısal modeller, kıyılarda, sığ sularda yaratacağı akıntıların sürükleme gücü, su düzeyi yükselmeleri, yapı özelliklerine bağlı olarak oluşacak hasar düzeylerini hesaplamak için hazırlanmış olan sayısal modeller geliştirilmiştir. Marmara kıyılarının geçmişte tsunamilere maruz kalmış olduğu bir gerçektir. Benzerine, günümüzde yoğun kullanım altında olan kıyılarımızın tekrar maruz kalması söz konusu olabilir.

Senaryolar; Marmara Denizinde olası tsunami oluşmasına yol açabilecek 49 ayrı senaryo incelenmiştir. Bu senaryolarda, Kuzey Anadolu fayının Marmara denizindeki Kuzey ve Güney kolları üzerindeki depremler ve fay hareketleri, ayrıca da Marmara denizindeki çeşitli bölgelerde saptanan olası zemin kaymalarına (heyelanlar) bağlı çeşitli kombinasyonlarla ortaya çıkabilecek deniz tabanı hareketleri ile depreşim dalgası oluşması modellenmişitr. Senaryolarda kullanılan faylar ve denizaltı heyelanlarının konumları aşağıdaki çizimde verilmiştir. Fay ve Heyelanların çeşitli versiyonlarından 49 senaryo üretilmiştir.

İstanbul’da tsunami senaryoları

istanbul-da-tsunami-1

Fay ve heyelanların hareketine bağlı modellemeye göre İstanbul Kıyılarında oluşması olası en büyük dalga yüksekliği 5,56 m. En yüksek dalganın ulaşacağı kıyı bandı İstanbul’un doğu kıyılarında (kıyıya paralel) 10 km kadar uzunluktaki kıyı çizgisidir. Tsunami Dalgasının kıyılara erişme zamanı 8 dakika. Kıyılarda ilerleme mesafesi 150 metreden az.

Sadece fay hareketine bağlı modellemeye göre İstanbul Kıyılarında oluşması olası en büyük dalga yüksekliği 4,71 m. En yüksek dalganın ulaşacağı kıyı bandı İstanbul’un doğu kıyılarında (kıyıya paralel) 10 km kadar uzunlukta. Tsunami Dalgasının kıyılara erişme zamanı 8 dakika. Kıyılarda ilerleme mesafesi 50 metreden az.

İstanbul’da tsunamiye hazırlık

Kentin hangi bölgelerinin hangi koşullarda ne düzeyde sular altında kalacağını gösteren haritalar hazırlanmıştır. Tarafımızdan incelenip sakınma ve hafifletme konusunda önlemler saptanmaktadır. Tsunaminin İstanbul için etki edeceği bölgeler, sığ deniz bölgeleri, küçük tekne barınakları, ırmak ve dere ağızları, denizden 100-150 metre uzaktaki karadaki kıyı alanlarıdır.

Tsunamiler beton yapılara zarar vermez, ancak ahşap yapılarda hasar oluşturması olasıdır. Marmara’da tsunaminin gündüz oluşması durumunda kıyılardaki tesislerin daha çok sayıda insanlarca kullanılmakta olması nedeniyle, can kaybı açısından geceye göre daha fazla risk taşıyabileceği düşünülmelidir. Tsunami olayına hazırlık, deprem için yapılan hazırlıklarla benzerlikler gösterir. Bu nedenle yabancı kaynaklarda 3 gün yetecek acil durum çantasının hazırlanması tavsiye edilir.

İstanbul’da tsunami belirtileri

  • Depremin sarsıntısı hissedilebilir.
  • Büyük miktarda gaz kabarcıkları, su üzerinde görülebilir, kaynaması biçiminde de görüntü verebilir.
  • Deniz suyu alışılmışın üstünde sıcak olabilir.
  • Su çürük yumurta (Hidrojen sülfür) yağ ya da petrol gibi kokabilir.
  • Deniz suyu cildi rahatsız edebilir.
  • Gök gürültüsüne benzer, jet uçağı sesi, helikopter, ıslık sesi gibi sesler duyulabilir.
  • Deniz kıyıdan önemli bir miktarda geri çekilebilir.
  • Ufuk çizgisinde kırmızı renkli bir flaş ışık görülebilir.
  • Dalga yaklaşırken dalganın üst kısmında bir kızıllık görülebilir.

Deniz kenarındayken deprem olursa ne yapmalı?

  • İlk fırsatta deniz kıyısının davranışına bakınız. Eğer denizde olağan dışı çekilme ya da ilerleme görür iseniz, tsunami gelmesi olasılığı çok yüksektir. Bu durumda denizin davranışını izlemek yerine denizden uzaklara gidiniz. Çünkü can kayıpların büyük bir bölümü bu sırada olmaktadır.
  • İstanbul için tsunaminin kıyılara gelme zamanı 5-10 dakika arasındadır. Depremin merkezine bağlı olarak bu süre 20 dakikalara kadar da çıkabilir.
  • Tsunami oluşması durumunda, Marmara denizinde etkili olma süresi 90-120 dakikadır. Deniz durulduğunu görseniz bile kıyıdan uzak kalmaya özen gösteriniz. Çünkü Marmaranın karşı kıyılarından yansıyacak dalgalar, bulunduğunuz yere sonradan gelebilir.
  • Depreşim Dalgasının tırmanma yüksekliğinin 2 metreyi geçmesi durumunda, küçük tekne barınaklarında çok şiddetli akıntılar nedeniyle hasarlar ve önemli düzeyde mal kaybı beklenir. Dalganın kıyılarda tırmanma yüksekliğinin 2,5 metreyi geçtiği yerlerde mal kayıpları artmakta ve ek olarak can kayıpları da olmaktadır.
  • Türkiye kıyılarında tarih içinde defalarca depreşim dalgaları oluşmuştur. Bundan sonra da oluşması beklenmelidir.
  • Depreşim dalgası tek bir dalga değildir. Genellikle dört veya beş dalgadan oluşan bir dalga dizini biçimindedir. İlk dalga centilmen dalgadır. İkinci ve üçüncü dalgalar etkilidirler. Devam eden dalgaların etkisi daha azdır.
  • Etkili dalgaların kıyıya vurmasından sonraki birkaç saat tehlike devam edebilir. Resmi açıklamalar yapılana dek bekleyiniz ve kıyıdan daima uzakta kalınız.
  • Karada bulunan kişilerin kıyıdan 100-150 m uzaklığa, denizde teknede bulunan kişilerin ise su derinliği en az 50 m veya daha derin yerlere doğru uzaklaşarak olası dalga ve akıntı etkilerinden kurtulmaları olanaklıdır.