Güneş Enerjisinin Küresel Yükselişi ve Zorlukları

Güneş enerjisi, son on yılda dünya genelinde en hızlı büyüyen yenilenebilir enerji kaynaklarından biri haline gelmiştir. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2024 yılı itibarıyla küresel güneş enerjisi kurulu gücü 1.4 terawattı aşmıştır. Bu büyüme, hem teknolojik ilerlemeler hem de politika destekleri sayesinde gerçekleşmiştir.

Ancak bu yükseliş, her bölgede eşit şekilde yaşanmamaktadır. Almanya gibi erken dönemde güneş enerjisine yatırım yapan ülkelerde sektör, Çinli üreticilerin agresif fiyat politikaları ve aşırı üretim nedeniyle baskı altına girmiştir. 2012’den bu yana Almanya’da 10.000’den fazla iş pozisyonu kaybedilmiş, bazı öncü firmalar iflas sürecine girmiştir.

Çin, devlet destekli üretim kapasitesiyle küresel güneş paneli arzının büyük kısmını karşılamaktadır. 2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 360 GW’lık güneş paneli üretimi gerçekleştirilmiş, bunun %70’inden fazlası Çin kaynaklı olmuştur. Bu durum, fiyatların düşmesine neden olurken, Avrupa ve ABD gibi bölgelerde yerli üreticilerin rekabet gücünü azaltmıştır.

ABD, teknik verimlilik açısından öne çıkan firmalarıyla pazarda farklı bir strateji izlemektedir. Amerikan şirketleri, panel başına daha yüksek enerji verimi sağlayan teknolojilere yatırım yaparak maliyet dezavantajını azaltmaya çalışmaktadır. Araştırma-geliştirme harcamaları, ABD’de ortalama %6 seviyesindeyken, Almanya’da bu oran %2,5 civarındadır.

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), güneş enerjisinin 2050 yılına kadar küresel elektrik üretiminin %25’ini karşılayabileceğini öngörmektedir. Bu hedefe ulaşmak için yıllık kurulumların 400 GW seviyesine çıkması gerekmektedir. 2025 itibarıyla bu hedefe yaklaşılmış olsa da, tedarik zinciri, finansman ve yerel mevzuat gibi faktörler hâlâ önemli engeller oluşturmaktadır.

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ise güneş enerjisi, enerji ithalatını azaltma ve karbon emisyonlarını düşürme açısından stratejik bir rol oynamaktadır. 2024 sonu itibarıyla Türkiye’nin kurulu güneş enerjisi kapasitesi 12 GW’a ulaşmış, YEKA projeleriyle bu kapasitenin daha da artırılması hedeflenmiştir.

Sonuç olarak, güneş enerjisi küresel ölçekte büyümeye devam ederken, bölgesel farklılıklar ve rekabet dinamikleri sektörün geleceğini şekillendirmektedir. Teknolojik inovasyon, yerli üretim kapasitesinin artırılması ve sürdürülebilir finansman modelleri, bu alandaki başarının temel belirleyicileri olacaktır.