Kartal Cevizli’deki Singer direnişi
450 işçinin ücret anlaşmazlığı yüzünden el koyduğu Kartal’daki fabrikayı polis ve jandarma kuşattı… Singer’de işçilerle polis çarpıştı. 5 saat süren mücadelenin sonunda işçilerin barikatı aşıldı ve fabrika polis tarafından kontrol edilerek tekrar patrona teslim edildi. O dönem “fruko” olarak anılan toplum polisinin sert müdahalesinde, sis bombaları da kullanıldı. Olayda 15 polis ve 8 işçi yaralanırken, 118 işçi de gözaltına alındı.
Tarih 10 Ocak 1969, bundan tam 51 yıl önce. Kartal Cevizli’de Singer dikiş makinası fabrikasında çalışan 450 işçi, düşük maaşlar ve kötü çalışma koşullarından dolayı grev başlatarak fabrikayı işgal etti. Patronun ihbarı üzerine olay yerine çok sayıda polis ve jandarma sevk edildi. Fabrikayı kuşatan güvenlik güçleri, 5 saat süren çarpışmanın sonunda işçilerin kontrolündeki fabrikayı ele geçirdi. Polisin sert müdahalesinde çok sayıda işçi yaralandı, yüzlercesi de yaka paça göz altına alındı. Bu olay tarihe, “Cevizli Singer işçilerinin büyük direnişi” olarak geçti. İşte Kartal Cevizli’deki Singer direnişi ve sonrasında yaşanan olaylar…
“Türk işçisi esir değildir” sloganları yankılandı
Cevizli’deki Singer fabrikasında her şey patronların istediği gibi gidiyordu. İşçiler az maaş ve yüksek çalışma saatleriyle çalışarak patronlarını daha da zengin etmek için son nefeslerine kadar ellerinden geleni yapıyordu. Ancak bir sabah uyanış filizlendi, işçilerden yükselen marş sesleri ile 450 işçi fabrikayı işgal etti. İşçilerin ayağa kalkmasının temel nedeni, iş verenle devam eden zam görüşmelerinin sonuçsuz kalmasıydı. “Yabancı sermayeye paydos”, “iş teminatı” ve “Türk işçisi esir değildir” sloganları atılıyordu.
Dönemin Kartal Kaymakamı Kemal Hacıyüzbaşıoğlu da eylem başladıktan kısa süre sonra fabrikaya gelerek, işçileri fabrikayı patrona teslim etmeleri için ikna etmeye kalktı, ancak başaramadı. Fabrikadaki demir parçalarını da kullanan işçilerin direnişi 5 saat sürdü. Polis göz yaşartıcı bomba kullanırken, işçiler bu bombaların bazılarını polislerin olduğu noktalara geri attı.
Singer fabrikası mazi oldu, yerine havuzlu rezidans diktiler
Singer’in 1959’da Kartal Cevizli’de inşa ettiği fabrika, 2002 yılına kadar yıllık 120 bin üretim kapasitesi ile çalışıyordu. 2002 yılından sonra üretimi düşürülen fabrika, inşaat sektörünün yükselişiyle teslim bayrağını çekti. Patron, fabrikanın arazisini Özderici GYO’ya teslim etti. O tarihlerde Kartal’a bağlı olan Maltepe Cevizli’deki Tugay Yolu Caddesi’ndeki araziye 999 dairelik Nuvo Dragos projesi yapıldı. Ortasında havuz bulunan devasa binaların girişinde de bir süper market bulunuyor. Sitenin hemen çaprazında Maltepe Park AVM ve Piazza AVM yer alıyor.
