Başbakan Nihat Erim’in Kartal’da suikasta uğraması olayı
1912 yılında Kocaeli’nin Kandıra ilçesinde doğan Nihat Erim, 12 Mart askeri darbesinin ardından cuntacılar tarafından başbakan olarak görevlendirildi. İşte Aziz Nesin’in “Şalcı Nihat” dediği, “Balyoz” lakaplı Nihat Erim’in başbakanlık dönemi ve Kartal’da suikasta uğramasına giden bir dizi olayın hikayesi…
Darbeden önce CHP milletvekili olarak mecliste bulunan Erim, CHP’den ayrılması koşuluyla askeri darbenin ardından hükumeti kurmakla görevlendirildi. Erim, 1 yıl sürdürdüğü başbakanlığı görevinden ayrıldıktan sonra, CHP’den ayrılıp Cumhuriyetçi Güven Partisi’ni kuran Turhan Feyzioğlu (Metin Feyzioğlu’nun dedesi) ile birlikte hareket etti.
Nihat Erim 19 Temmuz 1980’de Kartal’da, başbakanlığı döneminde asılan Deniz Gezmiş Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın ve yine aynı dönemde öldürülen Mahir Çayan ve arkadaşlarının intikamının alınması adına DEV-SOL militanları tarafından öldürüldü.
12 Mart askeri darbesinin ardından 26 Mart 1971’de darbenin başbakanı olan Nihat Erim, ilk işi olarak sol örgütlere karşı balyoz hareketini başlattı. Ardından Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan yakalandı. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının yakalanmasını protesto eden sol örgütler, ABD askerlerine ve ABD’li ve İsrailli bürokratlara yönelik saldırı ve kaçırma eylemlerine başladı.
Cunta yönetiminin balyoz harekatı kapsamında sıkıyönetim ilan edildi ve on binlerce kişi göz altına alındı. Darbenin ardından göreve gelen Nihat Erim’in görevde bulunduğu dönemde Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan idam edildi, Mahir Çayan ise çatışmada öldürüldü.
Kızıldere olarak bilinen bu olay, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idamlarını engellemek için 27 Mart 1972’de NATO üssündeki ABD askerlerini kaçıran Mahir Çayan ve arkadaşlarının Tokat’ın Kızıldere köyünde, köylülerin ihbarı üzerine yapılan operasyon sırasında çıkan çatışmada öldürülmesi olayıdır.
Kızıldere operasyonunu yöneten, adı Susurluk ve Abdi İpekçi cinayetinde de geçen Albay Fehmi Altınbilek, 7 Haziran 2015’te Beşiktaş’ta uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
Nihat Erim’in Kartal’da öldürülmesi
Başbakanlık görevinden ayrıldıktan 8 yıl sonra, 19 Temmuz 1980 tarihinde Kartal’daki Dragos Deniz Kulübü’ne girmek için aracından inen Nihat Erim, iki DEV-SOL üyesinin kurşunlarıyla öldürüldü. Bu suikast ile beraber Türkiye tarihinde ilk kez bir başbakan silahlı bir suikast ile öldürülmüş oldu.
Anadol marka otomobilden yaylım ateşine tutulan Erim’in öldüğü yerde, “Gün Sazak’ı cezalandırdık, şimdi de Nihat Erim’i cezalandırıyoruz” yazılı ve Dev-Sol imzalı bir bildiri bulundu. Erim’e suikast düzenleyen Dev-Sol örgütünün lideri Dursun Karataş, 12 Eylül 1980 darbesinden bir hafta sonra, 30 Eylül 1980’de yakalandı.
9 yıl hapse mahkum edilen Dursun Karataş, 25 Ekim 1989’da Bayrampaşa Cezaevi’nden firar etti. Daha sonra örgütün ismini DHKP-C olarak değiştiren Karataş, 1994’de Fransa’da yakalandı. 4 yıl hapis yattıktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılan Karataş, Hollanda’da kanser tedavisi görmeye başladı ve 12 Ağustos 2008’de hayatını kaybetti.
Nihat Erim: “Gerekirse demokrasilerin üzerine şal örtünmeli”
Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan’ın idam edilmesine kadar varacak Balyoz Harekâtı olarak bilinen uygulamaları başlatması nedeniyle Nihat Erim, “Balyoz” lakabıyla anılır. “Gerekirse demokrasilerin üstüne şal örtmeli” sözü nedeniyle de Aziz Nesin tarafından kendisine “Şalcı Nihat” denmiştir.
19 Temmuz 1980 tarihinde Kartal Dragos’taki evinin yakınında Mahir Çayan ve arkadaşlarının intikamının alınması adına Dev-Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucu öldürüldü. Daha sonra Nihat Erim’in cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
ABD’den Nihat Erim’li “Türk Amerikan Dostluğu” mesajı
ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nin resmi Twitter hesabından 5 Ocak 2017’de yapılan paylaşımda, Nihat Erim’in Başbakan olduktan sonra vardığı Beyaz Saray’dan bir fotoğrafı #TürkAmerikanDostluğu etiketi kullanılarak paylaşıldı ve fotoğrafın konusu hakında şu ifadeler kullanıldı: “Beyaz Saray’daki resmi devlet yemeğinde Başbakan Nihat Erim, Başkan Richard Nixon eşleri ile birlikte (1972) #TürkAmerikanDostluğu”.
ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nin bu tweeti, Fethullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016’daki hain darbe girişiminden kısa bir süre sonra atması da tepkilere neden olmuştu.
#tbt →Beyaz Saray’daki resmi devlet yemeğinde Başbakan Nihat Erim, Başkan Richard Nixon eşleri ile birlikte (1972) #TürkAmerikanDostluğu pic.twitter.com/gjKxS6iIhS
— U.S. Embassy Türkiye (@USEmbassyTurkey) January 5, 2017