Kadınlarda DEHB Türleri ve Belirtileri

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklukta başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Kadınlarda DEHB belirtileri, toplumsal roller ve beklentiler nedeniyle erkeklerden farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu farklılıklar, tanı konulmasını zorlaştırabilir ve belirtilerin göz ardı edilmesine yol açabilir.

1. Dikkatsiz Tip DEHB

Bu türde hiperaktivite belirgin değildir. Kadınlarda şu belirtilerle kendini gösterebilir:

• Kolayca dikkat dağılması, görevler arasında geçişte zorlanma
• Ayrıntıları kaçırma, dikkatsiz hatalar yapma
• Organize olma ve planlama güçlüğü
• Görevleri tamamlamada isteksizlik veya unutkanlık
• Günlük eşyaları sık sık kaybetme
• Gürültülü ortamlarda rahatsızlık hissi

Kadınlara Özgü Görünümler

• İçe dönük dikkat dağınıklığı: Dışarıdan sakin görünse de zihinsel olarak dağınık olabilir
• Sosyal beklentilere uyma baskısı: Belirtileri bastırma eğilimi

2. Hiperaktif/Dürtüsel Tip DEHB

Bu türde hareketlilik ve dürtüsel davranışlar ön plandadır. Kadınlarda şu şekillerde gözlemlenebilir:

• Otururken pozisyon değiştirme, içsel huzursuzluk
• Sık konuşma, sosyal ortamlarda aktif olma
• Sırasını beklemekte zorlanma, sabırsızlık
• Diğerlerinin sözünü kesme, ani tepkiler verme

Kadınlara Özgü Görünümler

• Fiziksel hiperaktivite yerine duygusal ve bilişsel hareketlilik
• Sosyal etkileşimde yoğunluk, konuşma ihtiyacının artması
• Dürtüsellik: Ani kararlar, duygusal tepkiler

3. Kombine Tip DEHB

Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite/dürtüsellik belirtilerini içerir. Kadınlarda şu belirtiler birlikte görülebilir:

• Dikkatsiz hatalar, görevleri tamamlamada zorluk
• Organizasyon eksikliği, eşya kaybetme
• Otururken huzursuzluk, sık konuşma
• Sıra beklemekte zorlanma, söz kesme

Kadınlara Özgü Görünümler

• Sosyal maskeleme: Belirtileri bastırma ve uyum sağlama çabası
• İçe dönük hiperaktivite: Zihinsel yoğunluk, takıntılı düşünceler
• Duygusal dürtüsellik: Ani sinirlenme, hızlı üzülme
• Sosyal etkileşimde sabırsızlık ve konu değiştirme eğilimi

Kadınlarda DEHB, erkeklere kıyasla daha az fark edilen ancak yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir durumdur. Belirtilerin toplumsal normlar nedeniyle farklı şekillerde tezahür etmesi, tanı ve tedavi süreçlerini zorlaştırabilir. Bu nedenle cinsiyete özgü DEHB belirtilerinin tanınması, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde farkındalık açısından büyük önem taşır.