Kartal kentsel dönüşüm projesi meclisten geçti
Kartal’da defalarca yargıdan dönen kentsel dönüşüm projelerinin ardından yeni bir sayfa açıldı. Kartal Belediye Meclisi’nde onaylanan Kartal Merkez Planları, İBB Meclisi’nde de onaylanarak tasdiklendi. Belediye, yeni planın kimseyi mağdur etmeyeceğini savunuyor.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Kartal’daki kentsel dönüşüm projesini onayladı. 4 Şubat 2021’de Kartal Belediye Meclisi’nde onaylanan yeni 1:1000 oranlı Kartal Merkez Planlarına, İBB Meclisi’nde 17 Mart 2022’de yapılan meclis birleşiminde onay geldi. Kararla beraber Kartal’da bir devir kapandı ve eski Zaha Hadid projesi tamamen rafa kaldırıldı. Kartal kentsel dönüşüm projesi ne zaman başlayacak?
Geçmişte tam dört kez dava açılan ve her defasında mahkemeden dönen ve Irak asıllı İngiltereli mimar Zaha Hadid’in çizdiği proje geçmişte kalırken, yerine yeni hazırlanan merkez planları onaylandı. Yeni merkez planları hem Kartal Belediye Meclisi’nde hem de İBB Meclisi’nde AK Partili, MHP’li, İYİ Partili ve CHP’li meclis üyelerinin oy birliği ile kabul edildi. Kartal’da ikinci bölge, Yunus kentsel dönüşüm ne zaman başlayacak?
Kartal Merkez İmar Planları
Kartal Merkez İmar Planları, Kartal 1:1000 ölçekli planları kapsar. Plana göre Kartal E-5 Köprülü Kavşağı ve taş ocağından sahil dolgu alanına kadar inen atıl durumdaki sanayi alanları, boş alanlar ve bazı konut alanlarını kapsayan 260 hektarlık bir kentsel dönüşüm yapılacaktır. 12 alt bölgeden oluşan plan alanında Soğanlık Orta, Cumhuriyet, Esentepe, Çavuşoğlu, Kordonboyu, Yunus ve Topselvi olmak üzere 6 mahalleden kısımlar yer alır. Ayrıca alanında uzman mimar ve mühendisler tarafından planlama bölgesi için hava sirkülasyonlarının sağlanması amacıyla kuzey-güney rüzgârları dikkate alınarak çalışmalar yapıldı.
Yeni inşa edilecek alanlarda 45 bin kişinin ikamet etmesi bekleniyor.. Alanda turizm, ticaret, konut alanları inşa edilecek. Plan kapsamında 60 adet park alanı, 1’i hastane yapımına uygun olmak üzere 2 adet sağlık tesisi alanı, 6 adet ilkokul, 3 adet ortaokul, 2 adet lise, 4 adet cami alanı, 5 adet anaokulu alanı, 4 adet belediye hizmet alanı, 1 adet kapalı spor alanı, 2 adet kültürel tesis alanı, 1 adet sosyal tesis alanı, 2 adet teknik altyapı alanı ve otopark alanları ile yeni yollar Kartal halkının hizmetine sunulacak.
Kartal’ın geçmişinde iki büyük göç dalgası
Yeni merkez planlarının Kartal’a etkilerinin ne olacağına yanıt aramak için biraz Kartal’ın geçmişine bakmak gerek. Kartal her ne kadar şu anda İstanbul’un Anadolu yakasındaki önemli merkezlerden biri de olsa geçmişte durum böyle değildi. Önce Kartal’ın sanayi tesisleri için uygun bir bölge olduğu düşünüldü, çok sayıda fabrika kuruldu. Çimentodan seramiğe pek çok sanayi ürünü buradaki fabrikalarda üretiliyordu. Bu fabrikaların işçileri de zamanla iş yerlerinin yakın çevresindeki bölgelere yerleşmeye başladı. Arsalarını aldılar, kimisi iskânlı kimisi iskân almadan bu arsaların üzerine evlerini inşa etti ve burada yaşamaya başladılar.
İstanbul göç almaya, kent büyümeye devam ettikçe Kartal da bu yeni durumdan nasibini aldı. İlçe zamanla sanayi bölgesi özelliğini yitirdi, “meskûn mahal”e dönüştü. Kartal iki büyük göç aldı, birincisi işçilerin gelmesiyle ikincisi de 1980 sonrası alanların imara açılması ve kooperatifçiliğin teşvikiyle. SHP yerel iktidardayken 1992 yılında burası sanayi bölgesinden çıkarıldı ve ‘Konut, turizm ve ticaret bölgesi’ ilan edildi. Şimdi o fabrikaların taşınması bitti, o bölgeler sanayi çöküntü alanı oldu.
Kartal Belediye Meclisi’nden geçen ve Kartal’da kentsel dönüşümün önünü açan projeyi, Kartal’ın merkezini adeta Topselvi, Yunus, Çavuşoğlu bölgesine taşıyacak. Arif Dağlar döneminde hazırlanan Zaha Hadid projesi, büyükşehir belediye meclisinin CHP’li üyelerinin ve Kartal’da yaşayanların karşı çıkış noktaları olmuştu. Yeni proje, CHP’li belediye döneminde hazırlandı ve oy birliği ile kabul edildi.
Zaha Hadid projesi neden Kartal’da kabul görmedi?
1992 yılında alınan konut, turizm ve ticaret bölgesi ilanının ardından belediye ile buradaki büyük mülk sahiplerinin kurduğu dernek ortak bir çalışma yaptı. Bu alanda yapılacak iş için bir proje yarışması açıldı. Bu yarışmayı ünlü mimar Zaha Hadid kazandı. Sanayi çöküntü alanı ve gölet dâhil hepsi 350 hektarı kapsayan bir proje alanıydı. Sonra projeyi Kartal ve Maltepe’ye yani her iki yöne doğru geliştiriyorlar ve proje alanını 550 hektara çıkıyor.
Ancak plan notlarından dolayı mevcut yerleşim yerlerinde 2 bin metrenin altında yapılaşma olması yasaktı ve donatı alanları için kamuya mevcut alanların yüzde 40 terki isteniyordu. Halk buna karşı çıktı. Bu nedenle mahkemeye 4 kere dava açıldı ve proje her seferinde iptal edildi.