İstifa eden, nasıl kıdem tazminatı alır?

Kendi isteğiyle işten ayrılan yani istifa eden işçinin bazı şartlarda kıdem tazminatı alma hakları bulunuyor

Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince vermiş olduğu bir tazminat şekli. Kıdem tazminatı aynı zamanda işçinin de sigortası. Kendi isteğiyle işten ayrılan yani istifa eden işçinin bazı şartlarda kıdem tazminatı alma hakları bulunuyor.

Posta’da yer alan habere göre, kıdem için bir işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışması ve isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ayrıca, askere gidecek olan ile evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadın, kıdem tazminatını almaya hak kazanıyor. Ancak, “10 yıl aynı işyerinde çalışıyorum istifa etsem kıdemimi alır mıyım” şeklinde çok fazla soru geliyor.

Vatandaşın kafasında belli bir yerde uzun süre çalıştıktan sonra istifa edenin kıdem tazminatı alacağıyla ilgili yanlış bir algı var. Ancak algı yanlışlığı, 15 yıl ve 3600 gün primle kıdem tazminatı alma hakkının elde edilmesinden kaynaklanıyor. Ancak bu şart da tüm çalışanlar için geçerli değil. Bunun da ince ayrıntıları var. Anlatalım…

SGK’dan yazı almak şart

8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olup, 15 yıl sigorta süresi ve 3600 gün prim şartını tamamlayarak yaşın dolmasını bekleyenler, SGK’dan “Emeklilik hakkı elde etmiştir” yazısı alarak işverene verip istifa ederse, kıdem tazminatı alabiliyor. 8 Eylül 1999’dan sonra işe başlayanlar için aynı şartlar maalesef geçerli değil. Bu konuda hata yapılıyor.

15 yıl ve 3600 günün dışındaki istisna ise 25 yıl ve 4500 gün şartıdır. Bir başka deyişle 8 Eylül 1999’dan sonra ilk kez sigorta girişi olanların en az 4500 gün primi ve ilk sigorta tarihinden sonra 25 yıl geçmiş olacak. (Aynı işyerinde olması gerekmiyor.) Bu durumdaki işçiler, çalıştıkları yerde 1 yılı tamamladıysa istifa etmeleri halinde kıdem tazminatına kavuşur. İşveren bu işçiye kıdemi ödemek zorunda.

Kıdem nasıl hesaplanır?

Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alınıyor. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesabında ücretin yanı sıra düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler de (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye gibi) dikkate alınıyor.

İşyeri taşınırsa

Çalışmakta olduğu işyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediye) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa işçi yeni adrese gitmek zorunda değil. Bu durumda da hizmet sözleşmesinin esaslı unsurlarından biri değiştirildiği için işveren, işçilerine kıdem tazminatı ödemek zorunda. Başvuru 6 işgünü içinde yapılmalı.

Doğum yapanlar

İşten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçinin tazminat hakkı yok. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor.

“Maaşıma zam olmadı” diye istifa eden kıdem tazminatı alamaz

■ İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılır ve herhangi bir tazminat hakkı oluşmaz.

■ Malullük aylığı nedeniyle işten ayrılan tazminata hak kazanır.

■ İşyerinden kıdem tazminatı talep etmek için 10 yıllık zamanaşımı süresi var.

■ Kıdem tazminatı hesaplanırken sadece Damga Vergisi (binde 7.59) kesilir, başka kesinti yapılmaz.

■ İşçi, işyerinde çalışırken işin ve işyerinin niteliğinden kaynaklanan bir hastalığa veya hayati tehlikeye maruz kalırsa, iş akdini feshedip, kıdem tazminatı alabilir.

■ Meslekte en az 5 yıl çalışmış olan gazeteciler istifa etseler dahi kıdem tazminatı alabilir. Kıdem hakkı gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır.