Çelik nedir? Çeliklerin temel özellikleri

Çelik, demir ve karbon alışımı ile ortaya çıkan bir maddedir. Çelik içerisinde karbondan başka oranlarda alaşım elementleri de bulunur. Bir çelik üretilirken ona farklı özellikler kazandıran şey, içerisindeki elementler ve çeliğin içyapısıdır.

Çeliğe farklı oranlarda alaşım elementleri katılarak çeşitlendirilebilir. Islah ve normalizasyon gibi işlemlerle çeliğin içyapısı kontrol edilir ve bu sayede kullanım alanına uygun çelik elde edilir.

Çelik bünyesinde hammadde olarak Manganez, Fosfor, Kükürt ve Silisyum belirli oranlarda bulunur. Ancak istenirse farklı elementlerde çeliğe eklenebilir.

Çelik Nasıl Elde Edilir?

Çelik elde edilirken iki seçenek vardır. Bunlardan birincisi demir cevheri, ikincisi de hurdadan alınan geri dönüşümdür. Bu iki yöntemle elde edilmiş olan malzemeler sıvı çelik haline getirildikten sonra döküm yöntemi ile kütük ya da blum olarak şekil verilir.

Çelik, alaşımlı, düşük alaşımlı ve alaşımsız olmak üzere 3 farklı biçimde kitlesel olarak ayrılır. Bu kitlesel ayrım ise şu noktalarda ortaya çıkar.

Çeliğin üretim yöntemi,
Çeliğin üretim araçları,
Alt limitlerde bulunan S, P ve diğer empüriteler ile çözünmüş gaz miktarları.

Çelikler üretim aşamasında farklı şekilde sınıflandırılırlar. Bu sınıflandırmalar;

Karbon ve alaşımlı çelik olarak bileşimlerine göre,
Üretim yöntemlerine göre
Son üretim yöntemine göre
Ürün şekline göre
Kullanım yerleri, üretim programları ve deoksidasyon durumlarına göre

Çeliklerin Temel Özellikleri

Çelik ısıl işleme karşı duyarlı olan maddedir. Isıl işlemle birlikte uygulanan kimyasal bileşimlerle çelik üzerinde istenilen sertlik, elektriksel, mekanik ve fiziksel özellik tam olarak elde edilebilir. Bu sayede çelik korozyon ve yüksek sıcaklıklara karşı dayanıklı bir hale gelir.

Bir çeliğin şekillendirilebilmesi için öncelikli olarak yapısının gerektiği miktarda ısıya maruz kalması gerekir. Ancak burada farklı bir konudan daha bahsedebiliriz ki o da kimyasal bileşim ve iç yapısına uygun olan şekilde presleme ve dövme yöntemi kullanılarak soğuk olarak da şekillendirilme işlemi yapılabilir.

Çelik tezgahlarda işlenerek şekil ve yüzey düzgünlüğü belirlenebilir. Kaynak yapılarak birleştirme yapılabilir. Çeliklerin bir çoğu boyanabilme, plastik, metal ve emaye ile kaplanma özelliğine sahiptir.