Tatapuda riskli yapı ne demek?
Tapuda riskli yapı, Türkiye’de gayrimenkul hukuku bağlamında önemli bir kavramdır. 6306 sayılı Afet Riski Altında Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında, riskli yapı; ekonomik ömrünü tamamlamış, yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıyan yapılar olarak tanımlanmaktadır. Bu yapılar, ilmî ve teknik verilere dayanarak yetkili kuruluşlar tarafından belirlenir. Riskli yapı tespiti, binaların mevcut durumunun değerlendirilmesi ve olası bir doğal afet durumunda can ve mal kaybını önlemek amacıyla yapılır.
Can güvenliği performans düzeyi koşullarını sağlayamama, kolon kiriş boyutlarının küçük olması, yığma duvarlarda çatlak ve hasar, beton kalitesinin düşük olması, taşıyıcı sistem yetersizliği gibi nedenlerle riskli bulunan binaların tapusuna şerh konularak, ”bina risklidir” tespiti yapılıyor.
İnceleme sonuçlarına hak sahipleri 15 gün içinde itiraz edebilecek. İtirazları, 4 öğretim görevlisi ve 3 bakanlık görevlisinin yer alacağı 7 kişilik teknik heyet değerlendirecek. İtirazlar değerlendirildikten sonra tespitler kesinleşecek. Tapu da riskli binanın üzerine ”şerh” konularak ”Bu bina risklidir” ifadesine yer verilecek.
Riskli olduğu kesinleşen yapıların malikleriyle idare anlaşmaya gidecek. Anlaşma sonrasında vatandaşa en az 60 gün süre verilecek. Bu sürede alım, satım, devir işlemlerinde binanın tapuda riskli olduğu görülecek.
Riskli yapı tespiti sonucunda, eğer bina yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıyorsa, bu durum tapu kayıtlarına şerh olarak işlenir. Bu şerh, binanın riskli olduğunu ve kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini gösterir. Kentsel dönüşüm, riskli alanlar ve yapılar üzerinde sağlıklı ve güvenli yaşam alanları oluşturmak için gerçekleştirilen bir süreçtir.
Riskli yapı tespiti, maliklerin başvurusu üzerine veya idarenin inisiyatifi ile yapılabilir. Tespit sonrasında, maliklere veya ilgili kişilere tebligat gönderilir ve itiraz süreci başlar. İtiraz edilmemesi veya itirazın reddedilmesi durumunda, yıkım işlemi gerçekleştirilebilir. Yıkım sonrasında, yıkılan yapının yerine yeni, güvenli ve modern binalar inşa edilir.