IPv4 ve IPv6 arasındaki farklar
İnternetin bu şekilde işlemesi için, bilgisayarların ve diğer cihazların birbirleriyle iletişim kurmasını mümkün kılan bir dizi protokol ve standart gereklidir. Ağlar birbirinden çok farklı ancak aynı ağ protokollerini paylaşan makinelerin bağlanmasını gerektirir. Örneğin, İnternet’teki veya yerel ağımızdaki her cihazı tanımlamak için sayısal bir kod olan IP’ye sahibiz. Ve şu anda bu protokolün farklı sürümleri arasında bir geçiş dönemi yaşıyoruz: IPv4 ve IPv6.
Bir ağda, veri gönderebilmek veya e-posta göndermek, WhatsApp mesajı göndermek veya çevrimiçi oynamak için başka bir cihazla iletişim kurabilmek için her cihaz tanımlanabilir ve diğerlerinden farklı olmalıdır. Bu tanımlayıcı, Internet Protocol veya İnternet Protokolü’nün kısaltması olan IP’dir. Şu anda interneti mümkün kılan ilk ağ protokollerinden biridir. Ebeveynleri Vint Cerf ve Bob Kahn’dı ve ilk versiyon 1974’te piyasaya sürüldü.
1982’den beri İnternette kullanılan IP sürümü IPv4 olarak biliniyor. IPv4 adresleri kolayca tanınabilir. Grup başına bir, iki veya üç sayı içeren dört sayı grubu. Ancak internete bağlanan o kadar çok elektronik cihaz, alet ve makine var ki IPv4 adresleri yetersiz kalıyor. Çözüm? Geleceğin İnterneti için çok daha fazla adres sunan versiyonu IPv6. Ya da daha doğrusu, yıllardır uygulandığından beri.
IPv4 nasıl çalışır?
Bir IP adresinin internete bağlanan her cihazı tanımladığını söylemiştik. Kişisel bilgisayardan veya sunucudan cep telefonuna, akıllı saate, akıllı ampule, televizyona veya akıllı çamaşır makinesine. Ağlara erişen herhangi bir cihaz, tanımlayıcı bir IP gerektirir. Cihazların Yönlendirici ile iletişim kurmasına ve bunun tersini sağlayan yerel bir IP ve İnternet’te cihazı tanımlayan genel bir IP. Yerel olarak, kendi evinizde, IP adresleri 192.168.1.1 tipindedir. Ve İnternette, IP adresleri 203.56.122.164 gibi bir şey olabilir.
Ancak elbette IPv4 gibi ağ protokollerinin sınırlamaları vardır. IPv4, 32 bit adresleri kullanır. Bu, yaklaşık 4 milyar 295 milyon IP adresinin bir arada var olmasını mümkün kılar. Ancak tasarlandığında, bugün evlerimizi saran IoT cihazları henüz yoktu. Günümüzde televizyonlar, lambalar, ampuller, prizler, termostatlar, hoparlörler, sesli asistanlar, buzdolapları, çamaşır makineleri, bilezikler, saatler, interkomlar, güvenlik kameraları çok yaygın… İnternete bağlı bu cihazların her biri kendi IP’sini gerektirir. Ve genel IP, genellikle her yeni bağlantıyla atanmasına ve her zaman aynı olmamasına rağmen, doygunluk aynı kalır. Bu nedenle daha fazla IP adresine ihtiyacımız var.
Ancak kaos olması bir yana, interneti mümkün kılanlar bu sorunu çoktan düşünmüşlerdir. Ve böylece 1998’in sonunda taslak olarak başlayan ve 2017’de bir İnternet standardı haline gelen IPv6’nın oluşturulması gerçekleşti. IPv4’ün halefidir ve IP adreslerine uzun süre sahip olmayı vaat eder.
IPv6 nedir?
IPv4’ün 32 bit IP adresleri oluşturduğunu söylemiştik. IPv6 bunu 128 bit yapar. Pratikte bu, 4,295 milyar adres yerine İnternet’in 340 sekstilyon adrese sahip olacağı anlamına geliyor. Bir milyon, 10 üzeri 6’ya eşitse, sekstilyon 10 üzeri 36’dır. Anahtar, üç sayıdan oluşan dört grup yerine IPv6 adreslerinde sayıların yanı sıra harflerin de kullanılmasıdır. 0’dan 9’a kadar sayılar ve A’dan F’ye kadar harfler. Dört rakam ve/veya harften oluşan sekiz grup halinde düzenlenmiştir.
IPv4 ve IPv6 arasında ilk bakışta gördüğümüz bir diğer fark, alfasayısal grupların nokta yerine iki nokta üst üste ile ayrılmasıdır. Uygulamada, genel IPv4 203.56.122.164 olabilirken, genel IPv6 2001:0bd8:45a2:0000:0000:4e2f:0870:4364 olabilir.
IPv6 sayesinde dünya çapında giderek daha fazla cihazı internete bağlayabileceğiz. Ayrıca, IPv4 ve IPv6 olmak üzere her iki ağ protokolü bir arada bulunabilir. Ama muhtemelen merak ettiğiniz şey şu anki bilgisayarımdan veya telefonumdan IPv6 protokolü ile internete erişebilecek miyim? IPv4’ten IPv6’ya geçiş yapmak için ne yapmam gerekiyor?
IPv6 nasıl kullanılır?
IPv6 ışığı görmeden önce, dünyadaki IP adreslerinin tükenmesi sorununu çözmek için geçici bir yama görevi gören başka teknolojiler zaten yaratılmıştı. Bunlardan biri, Network Address Translation anlamına gelen ve bizim Ağ Adresi Çevirisi olarak çevirdiğimiz NAT olarak bilinir. Bazı İnternet sağlayıcıları, ağlarında IPv6 protokolünü uygulamadan önce, bu çözümü, özellikle CG-NAT olarak bilineni kullanır.
Temel olarak, CG-NAT, genel IP’nin bağlı birkaç cihaz arasında paylaşılmasından oluşur. Özellikle, bir İnternet sağlayıcısının birkaç istemcisi arasında. Bu, IP adreslerinin tükenmesini geçici olarak önleme avantajına sahiptir. Ancak daha yüksek gecikme süresi veya bağlantı noktalarını açamama gibi dezavantajları vardır.
Tüm ağ operatörleri bu teknolojiyi kullanmaz. Bunun yerine bazı operatörler IPv6’yı ağlarında uygulamak için çalışıyor. Ancak bu, interneti mümkün kılan bir sütun olan ağ protokollerinden birini etkileyen bir değişikliktir. Bu nedenle, geçişi yavaş yavaş yapmak gerekir. Google, Facebook, Akamai, Comcast, Cisco veya Internode gibi dünya çapındaki internet devleri, yıllardır ağlarında IPv6’yı uyguluyorlar. Özellikle atanan IP adreslerini en hızlı tüketen ülke ve bölgelerde. Ve temel olarak şirketler ve ISS’ler alanında uygulanıyor. Ev kullanıcısı için hala zaman var.
Türkiye’de bu sorun gelmekten çok uzak. Bu nedenle, IPv6’nın Türkiye’de uygulanması 2009’da başladı ve 2011’de tamamlanabildi. Yüzde olarak, dünyada IPv6’nın benimsenmesi %30 civarındadır. Sonuç olarak, çoğu İnternet servis sağlayıcısı, konut müşterilerine IPv6 İnternet sağlamaya henüz hazır değil.
Kullanıcılar olarak şimdilik bir şey yapmamıza gerek yok. İşletim sistemleri, uygulamalar ve web tarayıcıları, en son sürümlerinde IPv6 desteğini içermektedir. Bu desteğe ihtiyacımız olana kadar hazır olacak. Şu anda sorumluluk, İnternet sağlayıcılarının tarafındadır. Bizi internete bağlamaktan sorumlu olanlar onlar, bu yüzden IPv6’yı ağlarında uygulayanlar onlar olmalı, önümüzdeki yıllarda daha fazla duyacağız.